خروشید و جوشید و برکند خاک ز سمش زمین شد همه چاک چاک چه آرایه ای دارد

بیت: خروشید و جوشید و برکند خاک ز سمش زمین شد همه چاک چاک

آرایه ادبی غالب در این بیت:

* اغراق یا مبالغه: شاعر با بزرگنمایی قدرت و خشم اسب رستم، صحنه‌ای بسیار هیجان‌انگیز و حماسی را به تصویر کشیده است. کلماتی مانند «خروشید»، «جوشید»، «برکند» و «همه چاک چاک» نشان‌دهنده این اغراق هستند. گویی زمین زیر سم اسب رستم به چند قسمت تقسیم می‌شود که البته در واقعیت چنین چیزی ممکن نیست.

علت استفاده از آرایه اغراق:

* افزایش تاثیرگذاری شعر: شاعر با استفاده از این آرایه، احساسات مخاطب را برمی‌انگیزد و او را در فضای حماسی داستان غرق می‌کند.

* نمایش قدرت و هیبت رخش: با این توصیف، قدرت و خشم اسب رستم به بهترین شکل ممکن به تصویر کشیده می‌شود و عظمت این شخصیت افسانه‌ای را نشان می‌دهد.

معنی بیت:

به زبان ساده، این بیت می‌گوید که اسب رستم با خشم و قدرت بسیار زیادی شیهه کشید و سم خود را به زمین کوبید و با این کار زمین زیر پایش ترک برداشت و به چند قسمت تقسیم شد.

نکته: علاوه بر آرایه اغراق، می‌توان به آرایه‌های دیگری مانند تشبیه و تناسب نیز در این بیت اشاره کرد. اما آرایه غالب، همان اغراق است.