معنی نام نیکو گر بماند زآدمی به کزو ماند سرای زرنگار

این بیت از سعدی است و به این معنا اشاره دارد که:

اگر انسان بتواند نام نیک از خود به جا بگذارد، این ارزشمندتر از ساختن خانه‌ای زیبا و مجلل است. در واقع، سعدی می‌خواهد بگوید آنچه از انسان باقی می‌ماند و اهمیت دارد، خوبی‌ها، اخلاق و شهرت نیک اوست، نه دارایی‌ها یا ظواهر مادی که فانی و گذرا هستند.

"نام نیکو گر بماند ز آدمی

به کزو ماند سرای زرنگار"

معنا:

نام نیکو: شهرت خوب و اخلاق پسندیده.

سرای زرنگار: خانه‌ای مجلل و آراسته.

سعدی تاکید دارد که جاودانگی انسان به نام و یاد نیک او در میان دیگران است، نه به ثروت و دارایی‌های مادی.

این بیت از گلستان سعدی است و به فلسفه‌ای عمیق در باب انسانیت و جاودانگی اشاره دارد. سعدی در این سخن ارزش‌های معنوی و اخلاقی را بر ارزش‌های مادی ترجیح می‌دهد و می‌خواهد یادآوری کند که:

1. جاودانگی واقعی در نام نیک است: ثروت، مقام، یا زیبایی‌های دنیوی همگی گذرا هستند، اما اخلاق و اعمال نیک انسان تا نسل‌های آینده باقی می‌ماند. مردم به یاد خوبی‌ها، دستگیری‌ها و اعمال مثبت یک فرد می‌افتند، نه به یاد کاخ‌ها یا ثروتی که او ساخته است.

2. سرای زرنگار (خانه‌های پر زرق و برق): سعدی این عبارت را برای نشان دادن نمودهای مادی به کار می‌برد که ممکن است باشکوه به نظر برسند، اما ارزشی پایدار ندارند. این خانه‌ها به مرور زمان تخریب یا فراموش می‌شوند، در حالی که نام نیک تا همیشه زنده می‌ماند.

3. آموزه اخلاقی و اجتماعی: سعدی در بسیاری از آثار خود به اهمیت تقوا، اخلاق و خدمات به دیگران اشاره دارد. او در این بیت به ما یادآوری می‌کند که هدف اصلی زندگی نباید تنها جمع‌آوری ثروت یا ساختن بناهای فیزیکی باشد، بلکه باید بر کسب رضایت الهی و محبوبیت در قلب انسان‌ها تمرکز کرد.

شرح فلسفی:

این بیت با مفهوم عمیق «جاودانگی اخلاقی» گره خورده است. سعدی در اینجا به نوعی نگاه به زندگی اشاره می‌کند که در ادبیات عرفانی نیز بسیار تکرار شده است:

تأکید بر فانی بودن دنیا: همه چیز مادی فناپذیر است و ارزش پایدار ندارد.

ماندگاری نام نیک: همان چیزی که انسان را در ذهن و دل دیگران زنده نگه می‌دارد، کارهای نیک و اخلاق پسندیده اوست.

به طور خلاصه، سعدی در این بیت می‌گوید:

هرچند انسان در دنیا ممکن است کاخ‌های باشکوه بسازد و ثروت بی‌اندازه جمع کند، اما هیچ‌کدام از این‌ها در نهایت با او باقی نمی‌مانند. تنها چیزی که در قلب مردم و تاریخ ماندگار می‌شود، «نام نیک» است که از طریق اعمال و رفتار او به یادگار مانده است.