نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران

فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران — که اختصاری آن فَراجا (و پیش‌تر ناجا) است — قدرت رسمی پلیس و مرزبانی کشور محسوب می‌شود و وظیفه حفظ نظم، امنیت و اجرای قوانین را بر عهده دارد .

---

🛡️ تاریخچه و شکل‌گیری

ریشه‌های آن به تأسیس شهربانی در دوران قاجار (سال ۱۲۵۷) برمی‌گردد.

در سال ۱۳۷۰، سه نهاد شهربانی، ژاندارمری و کمیته انقلاب اسلامی ادغام شدند و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (ناجا) شکل گرفت .

در سال ۱۴۰۰، با ارتقاء ساختار به فرماندهی، اختصار «ناجا» به «فَراجا» تغییر کرد؛ اکنون فرمانده آن هم‌رتبه فرماندهان ارتش و سپاه است .

---

🎯 مأموریت‌ها و وظایف

طبق قانون نیروی انتظامی مصوب، وظایف اصلی این سازمان عبارت‌اند از:

تأمین نظم و امنیت عمومی

مقابله با خرابکاری، تروریسم و شورش

حفاظت از اجتماعات قانونی

جمع‌آوری اطلاعات و همکاری با وزارت اطلاعات

پیشگیری از جرم، مبارزه با مواد مخدر و اجرای احکام قضایی .

---

🏛 ساختار سازمانی

تابع فرماندهی کل قوا (رهبر جمهوری اسلامی) و وابسته به وزارت کشور است .

بیش از ۶۰ هزار نفر پرسنل فعال (افسر و درجه‌دار) دارد، با برخی برآوردها تا ۲۶۰٬۰۰۰ نفر نیز ذکر شده است .

سه ساختار اصلی آن: فرماندهی، حفاظت و اطلاعات و سازمان عقیدتی سیاسی هستند .

---

👮‍♂️ رسته‌ها و یگان‌های تخصصی

از جمله رسته‌ها و یگان‌های فرعی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

پلیس راهنمایی و رانندگی (راهور)

پلیس اطلاعات و امنیت عمومی (پاوا)

پلیس فضای مجازی (فتا)

پلیس مبارزه با مواد مخدر، آگاهی، پیشگیری

فرماندهی مرزبانی، پلیس مهاجرت و گذرنامه

یگان ویژه ضدتروریسم، اسواران، حفاظت از میراث فرهنگی، منابع طبیعی و ... .

---

🔄 تغییرات ساختاری اخیر

در سال ۱۴۰۰ با ارتقاء به سطح فرماندهی و تغییر نام به فراجا، ساختار اداری و نقش فرمانده آن تقویت شد .

سازمان اطلاعات جدیدی نیز برای تقویت امنیت داخلی ایجاد شده است .

---

⚠️ نظرات و چالش‌های عمومی

برخی منتقدان اشاره دارند فراجا در سرکوب اعتراض‌ها نقش داشته و زیر ذره‌بین تحریم‌های حقوق بشری کشورهای غربی قرار گرفته است .

با این حال، مسئولان انتظامی بر «اجرای قانون با رأفت اسلامی» و همراهی با مردم تأکید دارند .

---

✅ خلاصه در یک نگاه

موضوع توضیح مختصر

نام رسمی فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فا‌راجا)

تشکیل ادغام شهربانی، ژاندارمری و کمیته انقلاب اسلامی در ۱۳۷۰

وظایف حفظ امنیت، نظم عمومی، مبارزه با جرم و اجرای قانون

ساختار فرماندهی، اطلاعات، عقیدتی؛ با یگان‌های تخصصی متعدد

پرسنل بیش از ۶۰٬۰۰۰ نفر پرسنل رسمی

نظارت و وابستگی تابع رهبر کل قوا؛ زیر نظر وزارت کشور