معنی شعر سگ اصحاب کهف روزی چند پی نیکان گرفت و مردم شد گرگ زاده عاقبت گرگ شود گرچه با آدمی بزرگ شود

معنی و تفسیر شعر

«سگ اصحاب کهف روزی چند پی نیکان گرفت و مردم شد، گرگ زاده عاقبت گرگ شود گرچه با آدمی بزرگ شود.»

این بیت شعر، یک ضرب‌المثل معروف فارسی است که درباره‌ی تأثیر محیط و تربیت بر شخصیت افراد صحبت می‌کند.

* سگ اصحاب کهف روزی چند پی نیکان گرفت و مردم شد: این بخش از بیت به داستان سگ اصحاب کهف اشاره دارد. بر اساس این داستان، سگی که همراه اصحاب کهف به غاری پناه برده بود، با همراهی و همنشینی با انسان‌های نیکوکار، رفتاری شبیه به انسان پیدا کرد. این بخش از بیت نشان می‌دهد که محیط و همنشینی با افراد خوب می‌تواند بر رفتار و شخصیت افراد تأثیر مثبت بگذارد.

* گرگ زاده عاقبت گرگ شود گرچه با آدمی بزرگ شود: این بخش از بیت به طبیعت ذاتی افراد اشاره دارد. به این معنا که هر فردی، ویژگی‌های ذاتی و سرشتی دارد که ممکن است با تربیت و محیط تغییر کند، اما به طور کامل از بین نرود. حتی اگر یک گرگ از کودکی توسط انسان‌ها بزرگ شود، باز هم برخی از ویژگی‌های طبیعی خود مانند وحشی بودن را حفظ خواهد کرد.

معنی کلی بیت:

این بیت به این معناست که محیط و تربیت نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت افراد دارند. اما طبیعت ذاتی افراد نیز در شکل‌گیری شخصیت آن‌ها بی‌تأثیر نیست. به عبارت دیگر، انسان‌ها می‌توانند با قرار گرفتن در محیط‌های خوب و همنشینی با افراد نیکوکار، رفتار و شخصیت خود را بهبود بخشند. اما در عین حال، برخی از ویژگی‌های ذاتی افراد، مانند خوی و خصلت، ممکن است با گذشت زمان و تغییر محیط، تغییر نکنند.

کاربرد این بیت:

از این بیت برای بیان این نکته استفاده می‌شود که محیط و تربیت هر دو در شکل‌گیری شخصیت افراد نقش دارند، اما طبیعت ذاتی نیز تأثیرگذار است. این بیت همچنین می‌تواند برای توصیف افرادی که تحت تأثیر محیط و همنشینی با افراد بد، رفتارهای نادرستی از خود نشان می‌دهند، استفاده شود.

مثال برای استفاده از این بیت:

* «علی از کودکی در خانواده‌ای مذهبی بزرگ شد و همیشه رفتارهای پسندیده‌ای داشت. می‌توان گفت که او مانند سگ اصحاب کهف، با پیروی از نیکان، به انسانی شریف تبدیل شد.»

* «احمد با وجود اینکه در خانواده‌ای تحصیل‌کرده بزرگ شده بود، اما به دلیل همنشینی با دوستان ناباب، راه انحراف را در پیش گرفت. گویی او مانند گرگ زاده‌ای بود که حتی با بزرگ شدن در میان انسان‌ها، خوی وحشی خود را از دست نداده بود.»