فمن یمت یرنی یعنی چه

عبارت «فَمَن یَمُت یَرَنی» به معنای «هر کس بمیرد، مرا می‌بیند» است. این جمله از امام علی (ع) نقل شده که به حارث همدانی فرمودند: «یا حارَ هَمْدانَ مَن یَمُتْ یرَنی مِن مؤمنٍ أو مُنافِقٍ قُبُلا». یعنی: «ای حارث همدانی! هر کس بمیرد، چه مؤمن باشد و چه منافق، مرا روبه‌رو خواهد دید».

مفهوم و تفسیر عبارت «فَمَن یَمُت یَرَنی»

این عبارت به حضور امام علی (ع) در لحظات احتضار انسان‌ها اشاره دارد. بر اساس روایات، هر فردی در لحظه مرگ، امام علی (ع) را مشاهده می‌کند؛ برای مؤمنان، این دیدار مایه سرور و آرامش است و برای منافقان و کافران، موجب اندوه و حسرت. امام صادق (ع) در این باره می‌فرمایند: «هیچ مؤمنی نیست که مرگش در رسد، مگر اینکه محمّد و علی (ع) را ببیند بدان گونه که شادمان شود و هیچ مشرکی نمیرد، مگر اینکه آن دو بزرگوار را بدان گونه که ناراحت شود مشاهده کند».

این دیدار می‌تواند به معنای آگاهی فرد از جایگاه و سرنوشت خود در آخرت باشد. مؤمن با دیدن امام علی (ع) در لحظه مرگ، به پاداش و رحمت الهی امیدوار می‌شود، در حالی که منافق یا کافر با مشاهده ایشان، به عاقبت ناخوشایند خود پی می‌برد.

این مفهوم در ادبیات فارسی نیز بازتاب یافته است. برای مثال، حافظ در غزلی می‌گوید: «ای که گفتی فمن یمت یرنی، جان فدای کلام دلجویت». این بیت اشاره به همان حدیث دارد و نشان‌دهنده تأثیر عمیق این مفهوم در فرهنگ و ادب فارسی است.

بنابراین، عبارت «فَمَن یَمُت یَرَنی» به نقش و جایگاه ویژه امام علی (ع) در لحظات پایانی حیات انسان‌ها اشاره دارد و تأکیدی است بر اهمیت ولایت و محبت اهل‌بیت (ع) در سعادت اخروی.