مبالغه باد بهاری وزید از طرف مرغزار باز به گردون رسید ناله هر مرغ زار

تحلیل بیت:

«باد بهاری وزید از طرف مرغزار / باز به گردون رسید نالهٔ هر مرغ زار»

۱. عناصر مبالغه در این بیت:

- «باز به گردون رسید نالهٔ هر مرغ زار»:

- گردون = آسمان (فضای بی‌نهایت بالا).

- نالهٔ مرغ زار = صدای غمگین پرندگان.

- مبالغه: نالهٔ پرندگان آنقدر بلند و تأثیرگذار است که تا آسمان (گردون) می‌رسد، در حالی که در واقعیت چنین چیزی غیرممکن است. این اغراق، غم و اندوه شدید را نشان می‌دهد.

- «باد بهاری وزید از طرف مرغزار»:

- وزیدن باد بهاری معمولاً ملایم است، اما در ادامه با مبالغه همراه می‌شود تا فضای شعر را احساسی‌تر کند.

---

۲. هدف شاعر از این مبالغه:

- تأکید بر غم و نالهٔ پرندگان: گویا غم آن‌ها آنقدر بزرگ است که حتی طبیعت (باد) آن را به آسمان می‌رساند.

- خلق تصویر شاعرانه: مخاطب را در فضایی پر از اندوه طبیعت غرق می‌کند.

- احساسات انسانی را به طبیعت پیوند زدن: گویی پرندگان هم مانند انسان‌ها رنج می‌کشند و ناله‌شان جهان را پر می‌کند.

---

۳. مقایسه با مثال‌های دیگر مبالغه:

- مثلاً در بیت «خون از چشمم روان شد تا به دریای نیل» (صائب تبریزی)، مبالغه در اندازه‌گیری غم با فاصلهٔ جغرافیایی دیده می‌شود.

- یا در جملهٔ «آنقدر گریه کرد که سیل آمد»، اغراق در تأثیر گریه وجود دارد.

---

۴. نکتهٔ ادبی:

این بیت می‌تواند کنایه از غم جهانی یا اندوهی فراتر از حد معمول هم داشته باشد، اما محور اصلی آن مبالغه است.