شواهد وجود اختیار در انسان را نام ببرید دینی دوازدهم

در کتاب دین و زندگی دوازدهم، شواهد و دلایل متعددی برای وجود اختیار در انسان مطرح شده است که برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:

۱. سفارش‌های دینی و امر به معروف و نهی از منکر

- اگر انسان مجبور باشد، امر و نهیِ دینی بی‌معناست. (مثال: آیه «إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا» (سوره انسان، آیه ۳) نشان می‌دهد انسان راه را خودش انتخاب می‌کند.)

۲. پاداش و کیفر اخروی (عدل الهی)

- اگر انسان مجبور باشد، پاداش دادن به نیکوکاران و مجازات بدکاران ناعادلانه است. (مثال: آیه «وَأَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَیٰ» (سوره نجم، آیه ۳۹) نشان می‌دهد هرکس نتیجه اعمال خود را می‌بیند.)

۳. وجدان اخلاقی و احساس مسئولیت

- انسان هنگام تصمیم‌گیری، درونیات خود را حس می‌کند و پس از کار بد، احساس پشیمانی دارد که نشانه اختیار است.

۴. تفاوت رفتارهای انسان‌ها

- اگر جبری بود، همه انسان‌ها یکسان عمل می‌کردند، درحالی که برخی خوب و برخی بد رفتار می‌کنند.

۵. آیات قرآنی تأکیدکننده بر اختیار

- «فَمَنْ شَاءَ ذَکَرَهُ وَمَا یَذْکُرُونَ إِلَّا أَنْ یَشَاءَ اللَّهُ» (سوره مدثر، آیات ۵۵-۵۶) → هم خواست خدا و هم اختیار انسان مطرح شده است.

- «لَا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ» (سوره بقره، آیه ۲۵۶) → اجبار در دین نیست، پس انتخاب با خود انسان است.

📌 نتیجه:

اختیار انسان در قرآن، روایات و عقل به‌وضوح اثبات می‌شود. خداوند راهنماست، اما انتخاب نهایی با خود انسان است.