عوامل موثر بر آب و هوای جهان را نام ببرید مطالعات نهم

عوامل مؤثر بر آب‌وهوای جهان (مطابق با کتاب مطالعات اجتماعی نهم) به دو دسته طبیعی و انسانی تقسیم می‌شوند:

---

الف) عوامل طبیعی:

1. موقعیت جغرافیایی (عرض جغرافیایی):

- مناطق نزدیک به استوا (عرض‌های پایین) گرم‌تر و مناطق نزدیک به قطب‌ها (عرض‌های بالا) سردترند.

2. ارتفاع از سطح دریا:

- هرچه ارتفاع بیشتر شود، دما کاهش می‌یابد (مثال: کوه‌های البرز سردتر از سواحل خزر هستند).

3. فاصله از دریا و اقیانوس (نزدیکی به منابع رطوبتی):

- مناطق ساحلی (مثل شمال ایران) آب‌وهوای معتدل‌تر و مناطق دور از دریا (مثل یزد) خشک‌تر هستند.

4. جریان‌های اقیانوسی:

- جریان‌های گرم (مثل گلف‌استریم) یا سرد (مثل لابردور) بر اقلیم سواحل تأثیر می‌گذارند.

5. جهش بادهای غالب و توده‌های هوا:

- مثلاً بادهای غربی در ایران باعث بارندگی می‌شوند.

6. پوشش گیاهی:

- جنگل‌ها (مثل آمازون) با جذب CO₂ و تبخیر، آب‌وهوا را متعادل می‌کنند.

---

ب) عوامل انسانی:

1. فعالیت‌های صنعتی و انتشار گازهای گلخانه‌ای:

- افزایش CO₂ به دلیل سوخت‌های فسیلی، باعث گرمایش جهانی و تغییر الگوهای آب‌وهوایی شده است.

2. تخریب جنگل‌ها (قطع درختان):

- کاهش اکسیژن و افزایش دمای زمین (مثال: جنگل‌زدایی در برزیل).

3. شهرنشینی و ساخت‌وساز:

- ایجاد جزایر گرمایی در شهرهای بزرگ (مثل تهران).

4. کشاورزی نادرست:

- مصرف بی‌رویه آب و خشک‌شدن تالاب‌ها (مثل دریاچه ارومیه).

---

📌 نکته کتاب:

عوامل طبیعی درازمدت و عوامل انسانی کوتاه‌مدت‌تر بر آب‌وهوا تأثیر می‌گذارند.