معنی ضرب المثل تو نیکی میکن و در دجله انداز

معنی ضرب‌المثل «تو نیکی کن و در دجله انداز»``

این ضرب‌المثل فارسی که ریشه در آموزه‌های اخلاقی و عرفانی دارد، به ارزش ذاتی نیکی بدون انتظار پاداش اشاره می‌کند. در ادامه به تحلیل این عبارت می‌پردازیم:

🌊 معنای ظاهری:``

- حتی اگر نیکی تو در رودخانه بزرگ (دجله) انداخته شود و به نظر برسد که ناپدید شده، باز هم ارزش خود را دارد.

💫 مفهوم عمیق:``

۱. نیکی بی‌چشمداشت:

- انجام کار خوب بدون انتظار قدردانی یا پاسخ

- مانند کمک به دیگران در خفا

۲. پیامدهای ناپیدای خوبی:

- حتی اگر نتیجه نیکی آشکار نباشد، اثر معنوی آن باقی می‌ماند

- مثال: آموزش دانش به دیگران بدون دیدن ثمره آن

۳. تسلیم در برابر نظام هستی:

- اعتماد به اینکه هر کار نیکی در جهان ثبت می‌شود

📜 پیشینه تاریخی:``

- در اشعار سعدی و مولوی به اشکال مختلف آمده است

- مشابه مفهوم «اِلقِطْ خبزک علی الماء یومًا تجده» (نانی را در آب بینداز، روزی آن را خواهی یافت) در فرهنگ عربی

🏙️ نمونه‌های کاربردی:``

- کمک مالی به نیازمند بدون افشای نام

- گذشت از خطای دیگران بدون انتظار عذرخواهی

- تلاش برای اصلاح جامعه با وجود ناامیدی ظاهری

🌟 نکته حکیمانه:``

سعدی در گلستان می‌فرماید:

«نیکی آن است که از دل خالص برآید / نه آن که بر سر بازارش به درم بخرند»

🔄 تفاوت با ضرب‌المثل‌های مشابه:``

- «پاداش نیکی، نیکی است» ← تأکید بر پاسخ مستقیم

- اما این مثل بر بی‌منتی بودن فضیلت تأکید دارد

پرسش تأمّل‌برانگیز:

آیا در زندگی خود لحظه‌ای را به یاد دارید که نیکی بی‌چشمداشت انجام داده باشید؟ چگونه آن تجربه را تحلیل می‌کنید؟