نیرویی که سبب کنده شدن سقف های شیروانی می شود چیست

نیرویی که معمولاً باعث کنده شدن سقف‌های شیروانی می‌شود، عمدتاً نیروی باد (بارهای باد در سازه) است، به‌ویژه در طوفان‌ها یا بادهای شدید. اما این پدیده می‌تواند تحت تأثیر عوامل دیگری نیز قرار گیرد. در ادامه به بررسی دقیق‌تر این موضوع می‌پردازیم:

---

۱. نیروی باد (بار باد)

- مکانیسم اثر:

- وقتی باد با سرعت زیاد به سقف شیروانی برخورد می‌کند، در سمت مواجه با باد (جهت رو به باد) فشار مثبت ایجاد می‌کند.

- در طرف پشت به باد (جهت پشت بام)، یک حالت مکش (فشار منفی) به‌وجود می‌آید که می‌تواند سقف را به‌صورت ناگهانی بلند کند.

- اگر اتصالات سقف (مثل میخ‌ها، پیچ‌ها یا تسمه‌ها) ضعیف باشند، این نیروها باعث کنده شدن سقف می‌شوند.

- عوامل تشدیدکننده:

- سرعت باد: هرچه سرعت باد بیشتر باشد (مثلاً در توفان‌های بالای ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت)، نیروی مکش قوی‌تر می‌شود.

- زاویه سقف: سقف‌های شیروانی با شیب کم (کمتر از ۳۰ درجه) بیشتر در معرض این خطر هستند.

- طراحی نامناسب: عدم استفاده از تسمه‌های ضد طوفان (Hurricane Straps) یا اتصالات ضعیف.

---

۲. نیروی بالابرنده (Uplift Force)

- این نیرو به‌ویژه در طوفان‌های شدید مانند تورنادو یا هاریکین رخ می‌دهد و ترکیبی از اختلاف فشار هوا و جریان‌های قوی عمودی است.

- در این حالت، هوای زیر سقف (داخل ساختمان) فشار ثابتی دارد، اما هوای بالای سقف به‌سرعت حرکت می‌کند و فشار کاهش می‌یابد (براساس اصل برنولی). این اختلاف فشار، سقف را به‌سمت بالا می‌کشد.

---

۳. عوامل ثانویه مؤثر

- خستگی مصالح: اگر مصالح سقف (مثل ورق‌های گالوانیزه یا شیروانی فلزی) به‌مرور زمان فرسوده شده باشند، مقاومت کمتری در برابر باد دارند.

- نصب نادرست: استفاده نکردن از پیچ‌های مخصوص یا فاصله‌گذاری نامناسب بین خرپاها.

- وزن کم سقف: سقف‌های سبک (مثل ورق‌های آلومینیومی) بیشتر در معرض کنده شدن هستند.

---

راه‌های پیشگیری

✅ تقویت اتصالات: استفاده از تسمه‌های فلزی برای محکم کردن سقف به دیوارها.

✅ استفاده از مصالح مقاوم: مثل ورق‌های فولادی با ضخامت مناسب.

✅ طراحی مناسب شیب سقف: شیب‌های بالای ۳۰ درجه معمولاً مقاوم‌ترند.

✅ در نظر گرفتن بار باد در محاسبات سازه‌ای (مطابق استانداردهای ساختمانی مانند ASCE 7 یا مبحث ششم مقررات ملی ایران).

---

جمع‌بندی

کنده شدن سقف‌های شیروانی عمدتاً ناشی از نیروی باد و مکش ایجادشده توسط آن است، اما ضعف در اجرا یا مصالح نیز می‌تواند این مشکل را تشدید کند. برای جلوگیری از این اتفاق، تقویت اتصالات و طراحی مناسب سقف ضروری است.

اگر سقفی در منطقه‌ای با بادهای شدید دارید، حتماً از یک مهندس سازه برای بررسی مقاومت آن کمک بگیرید.