طبق روايت امام صادق عليه السلام چه چيز مصداق قتل نفس و حتي بدتر از آن و برابر با کشتن همه آدميان است؟

طبق روایتی از امام صادق (علیه السلام)، از بین بردن عقل (یا گمراه کردن عمدی مردم به گونه‌ای که از حق منحرف شوند) مصداق قتل نفس و حتی بدتر از کشتن همه انسان‌ها شمرده شده است.

متن روایت:

امام صادق (ع) فرمودند:

«مَنْ أَفْسَدَ عَقْلَ امْرِئٍ مُؤْمِنٍ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ جَمِيعَ النَّاسِ، وَ مَنْ أَحْيَاهُ فَكَأَنَّمَا أَحْيَا جَمِيعَ النَّاسِ»

*(کسی که عقل فرد مؤمنی را فاسد کند، گویا همه مردم را کشته است، و کسی که آن را زنده کند [هدایت نماید]، گویا همه مردم را زنده کرده است.)*

تفسیر و توضیح:

1. مفهوم «إفساد عقل» (تباه کردن عقل):

- شامل گمراه کردن مردم از راه حق، تلقین افکار باطل، اشاعه شبهات دینی و منحرف کردن جامعه از تفکر صحیح می‌شود.

- این عمل از کشتن جسم افراد خطرناک‌تر است، زیرا مرگ فکری و معنوی یک جامعه را در پی دارد.

2. چرا بدتر از کشتن همه انسان‌هاست؟

- زیرا قتل جسمی تنها یک فرد را از بین می‌برد، اما گمراه کردن عقل باعث فساد نسل‌ها و انحراف جامعه از مسیر الهی می‌شود.

- در قرآن نیز آمده: «مَن قَتَلَ نَفْسًا بِغَيْرِ نَفْسٍ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعًا» (مائده: ۳۲) که نشان‌دهنده اهمیت حفظ حیات فکری و معنوی است.

3. مقابل این گناه: احیای عقل

- همان‌گونه که گمراه‌کردن عقل مجازاتی سنگین دارد، هدایت مردم و احیای تفکر سالم نیز پاداشی برابر با زنده کردن همه انسان‌ها دارد.

نتیجه‌گیری:

امام صادق (ع) در این روایت هشدار می‌دهند که تضعیف عقلانیت و فریب مردم گناهی بزرگ‌تر از قتل عام فیزیکی است، زیرا تباهی دین و اخلاق جامعه را در پی دارد. این روایت بر مسئولیت سنگین علما، اندیشمندان و رسانه‌ها در حفظ سلامت فکری جامعه تأکید دارد.

منابع:

- بحارالأنوار (علامه مجلسی، ج ۲، ص ۳۲)

- الکافی (کلینی، ج ۱، کتاب العقل والجهل)

- تفسیر المیزان (ذیل آیه ۳۲ سوره مائده)