دود اگر بالا نشیند کسر شان شعله نیست جای چشم ابرو نگیرد گرچه او بالاتر است معنی
دود اگر بالا نشیند کسر شان شعله نیست جای چشم ابرو نگیرد گرچه او بالاتر است معنی را از سایت سوگو دریافت کنید.
این بیت از حافظ است و معنی عمیق و زیبایی دارد:
مصرع اول:
«دو اگر بالا ننشیند، کسر شأن شعله نیست»
👉 معنی:
- «دو» (یا دود) نماد چیزهای پایین‌تر و فرومایه است، در حالی که «شعله» بلندپایه و والاست.
- حافظ می‌گوید اگر دود (که پایین‌تر است) نخواهد به بالا برود، این هیچ کسر شأنی برای شعله (آتش) ایجاد نمی‌کند، چون شعله جایگاه خودش را دارد و ارزشش را دود تعیین نمی‌کند.
مصرع دوم:
«جای چشم، ابرو نگیرد، گرچه او بالاتر است»
👉 معنی:
- ابرو هرچند از چشم بالاتر قرار دارد، اما هرگز نمی‌تواند جای چشم را بگیرد.
- یعنی چیزهایی که ظاهراً بالاتر یا برتر به نظر می‌رسند، لزوماً جایگاه اصلی و کارکرد چیزهای پایین‌تر را ندارند.
معنای کلی بیت:
حافظ با این تشبیه‌های زیبا می‌خواهد بگوید:
- افراد یا چیزهای باارزش (شعله و چشم) نیازی به تأیید چیزهای کم‌ارزشتر (دود و ابرو) ندارند.
- هر کس جایگاه خود را دارد و برتری ظاهری (مثل ابرو که بالاتر از چشم است) به معنای اهمیت بیشتر نیست.
- این بیت می‌تواند اشاره به انسان‌های بزرگ هم داشته باشد که نیازی به تأیید دیگران ندارند.
✨ نکته ادبی: حافظ از تشبیه و کنایه استفاده کرده تا مفهومی اخلاقی-عرفانی را بیان کند.