پیامبر اکرم در روز غدیر خم درباره امیرالمومنین چه فرمود و ایشان را به چه مقامی منصوب کرد

در روز غدیر خم (۱۸ ذی‌الحجه سال ۱۰ هجری)، پیامبر اکرم (ص) طی خطبه‌ای تاریخی، حضرت علی (ع) را به مقام ولایت و امامت مسلمانان منصوب کرد. این واقعه که با استناد به آیه تبلیغ (سوره مائده، آیه ۶۷) انجام شد، از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ اسلام است.

متن حدیث غدیر و مفاد آن

پیامبر (ص) در جمع مسلمانان فرمودند:

«مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِیٌّ مَوْلَاهُ، اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالَاهُ وَعَادِ مَنْ عَادَاهُ»

*(هر کس من مولای اویم، این علی مولای اوست. خدایا! دوست بدار آن‌که او را دوست دارد و دشمن بدار آن‌که با او دشمنی کند.)*

مقامی که پیامبر (ص) برای امام علی (ع) تعیین کرد:

۱. ولایت دینی و سیاسی:

- پیامبر (ص) علی (ع) را به عنوان جانشین بلافصل خود معرفی کرد.

- کلمه «مولا» در این حدیث به معنای سرپرست، امام و ولی امر مسلمانان است.

۲. تأکید بر اطاعت از علی (ع):

- این انتصاب، تکمیل دین و اتمام نعمت الهی بود (همان‌طور که در آیه ۳ سوره مائده اشاره شده است).

۳. مسئولیت هدایت امت:

- پیامبر (ص) در بخشی از خطبه غدیر فرمودند:

«علیٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ مَعَ عَلِیٍّ»

*(علی با قرآن است و قرآن با علی.)*

- این جمله نشان می‌دهد که امامت علی (ع) ضامن حفظ اسلام ناب است.

واکنش حاضران و بیعت عمومی:

- پس از این اعلام، حاضران (از جمله خلفای بعدی) با امام علی (ع) بیعت کردند و او را به عنوان ولیّ مسلمین پذیرفتند.

- این رویداد در منابع شیعه و سنی (مانند صحیح ترمذی، مسند احمد بن حنبل و منابع دیگر) با سندهای متعدد نقل شده است.

اهمیت غدیر در اسلام:

- غدیر خم تکمیل‌کننده رسالت پیامبر (ص) بود و نشان داد که پس از ایشان، امت باید تحت ولایت امام معصوم قرار گیرد.

- این واقعه، اساس تشیع را تشکیل می‌دهد و شیعیان، امامت امام علی (ع) و یازده امام پس از او را بر اساس این وصیت می‌دانند.

📜 نتیجه‌گیری:

پیامبر (ص) در غدیر خم، حضرت علی (ع) را به عنوان امام و ولیّ مطلق مسلمانان منصوب کرد و اطاعت از او را هم‌تراز اطاعت از خود و خداوند دانست. این رویداد، یکی از مهم‌ترین دلایل اختلاف شیعه و سنی در مسئله خلافت پس از پیامبر (ص) است.