به چه دلیل هخامنشیان در اواخر دوران حکومتشان ضعیف شدند

دلایل ضعف و سقوط امپراتوری هخامنشی (۵۵۰–۳۳۰ پیش از میلاد) در اواخر حکومتشان چندبعدی و ترکیبی از عوامل سیاسی، نظامی، اقتصادی و اجتماعی بود. مهم‌ترین این دلایل عبارتند از:

۱. ضعف مدیریتی و جانشینی نالایق``

- پس از داریوش بزرگ، شاهان بعدی (مانند خشایارشا، اردشیر یکم و داریوش سوم) توانایی مدیریت امپراتوری گسترده را نداشتند.

- اختلافات درباری و توطئه‌های داخلی (مانند کشته شدن چند شاه توسط نزدیکانشان) ثبات سیاسی را کاهش داد.

۲. شورش‌های داخلی و عدم اتحاد``

- استان‌های مختلف (مانند مصر و بابل) به دلیل مالیات‌های سنگین و سیاست‌های نادرست مرکز، مرتباً شورش می‌کردند.

- برخی حاکمان محلی وفاداری کمتری به مرکز داشتند و در جنگ‌ها به اندازه کافی از شاه حمایت نمی‌کردند.

۳. ارتش فرسوده و تاکتیک‌های منسوخ``

- ارتش هخامنشی با وجود تعداد زیاد، انعطاف‌پذیری کمتری نسبت به ارتش‌های جدید (مانند مقدونیان) داشت.

- استفاده از سربازان اجیرشده (مثل یونانی‌ها) که وفاداری کمی داشتند.

- تاکتیک‌های کهنه در مقابل تاکتیک‌های پیشرفته اسکندر مقدونی.

۴. مشکلات اقتصادی``

- هزینه‌های گزاف ساخت کاخ‌ها (مانند تخت جمشید) و جنگ‌های طولانی (مثل جنگ با یونان) خزانه را خالی کرد.

- کاهش درآمد مالیاتی به دلیل شورش‌ها و فساد اداری.

۵. تهاجم اسکندر مقدونی (۳۳۴ پ.م)``

- اسکندر با ارتش منظم و روحیه بالای سربازانش، از ضعف فرماندهی هخامنشی (مثل داریوش سوم) استفاده کرد.

- شکست‌های پیاپی در نبرد ایسوس (۳۳۳ پ.م) و گاوگاملا (۳۳۱ پ.م) پایانی بر امپراتوری بود.

۶. فقدان مشروعیت مردمی``

- در اواخر دوره، مردم و نخبگان از حکومت ناراضی بودند و برخی حاکمان محلی ترجیح دادند با اسکندر همراهی کنند.

نتیجه‌گیری:

ترکیب حکومت ضعیف، شورش‌ها، اقتصاد ناپایدار و رهبری نظامی ناموفق باعث شد هخامنشیان نتوانند در مقابل اسکندر مقاومت کنند. سقوط آنها نه یک‌باره، بلکه نتیجه تدریجی افول در طول دهه‌ها بود.