در حال حاضر در بخش کشاورزی استان قزوین بیشتر از چه منابعی برای آبیاری استفاده میشود

در استان قزوین که به عنوان یکی از قطب‌های مهم کشاورزی ایران شناخته می‌شود، آبیاری به روش‌های مختلفی انجام می‌گیرد. بر اساس آخرین داده‌ها و گزارش‌های رسمی، منابع و روش‌های اصلی آبیاری در این استان به شرح زیر است:

۱. منابع اصلی آبیاری در قزوین:

# الف) آب‌های سطحی (رودخانه‌ها و سدها):``

- رودخانه‌های مهم:

- رودخانه شاهرود (از مهم‌ترین منابع آبیاری در دشت قزوین)

- رودخانه الموت و رودخانه خررود

- سدهای کلیدی:

- سد سپهسالار (تأمین کننده آب بخشی از اراضی کشاورزی)

- سد طالقان (اگرچه بیشتر برای تأمین آب شرب تهران استفاده می‌شود، ولی بخشی از آب آن به کشاورزی قزوین می‌رسد).

# ب) آب‌های زیرزمینی (چاه‌ها و قنات‌ها):``

- چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق:

- متأسفانه به دلیل برداشت بی‌رویه، بسیاری از دشت‌های قزوین (مانند دشت بوئین‌زهرا) با کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و فرونشست زمین مواجه هستند.

- قنات‌ها:

- اگرچه در گذشته نقش مهمی داشتند، اما امروزه بسیاری از آن‌ها خشک شده‌اند یا کارایی کمی دارند.

# ج) پساب‌های تصفیه‌شده:``

- استفاده از فاضلاب تصفیه‌شده شهر قزوین برای آبیاری فضای سبز و برخی محصولات کشاورزی در حال توسعه است.

---

۲. روش‌های غالب آبیاری:

- آبیاری سنتی (غرقابی):

- هنوز در بسیاری از مناطق (به‌ویژه برای محصولاتی مانند گندم و جو) استفاده می‌شود.

- آبیاری تحت فشار (قطره‌ای و بارانی):

- در باغات پسته (به‌ویژه در آوج و بوئین‌زهرا) و مزارع صنعتی رواج بیشتری دارد.

- دولت برای توسعه این روش‌ها طرح‌های حمایتی اجرا می‌کند.

---

۳. چالش‌های آبیاری در قزوین:

- کمبود منابع آب به دلیل خشکسالی‌های پی در پی.

- پایین بودن راندمان آبیاری در روش‌های سنتی (حدود ۳۰-۴۰٪).

- شوری آب در برخی مناطق (مانند دشت قزوین).

---

۴. محصولات اصلی و الگوی آبیاری آنها:

| محصول | منطقه اصلی کشت | روش غالب آبیاری |

| پسته | آوج، بوئین‌زهرا | قطره‌ای |

| انگور | تاکستان | غرقابی/بارانی |

| گندم | دشت قزوین | غرقابی |

| خیارسبز | محمدیه | قطره‌ای |

---

۵. راهکارهای در دست اجرا:

- توسعه سیستم‌های آبیاری نوین با مشارکت کشاورزان.

- طرح‌های تعادلبخشی آب‌های زیرزمینی (مانند جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز).

- آموزش کشاورزان برای بهینه‌سازی مصرف آب.

📌 نکته: بر اساس گزارش شرکت آب منطقه‌ای قزوین، حدود ۶۰٪ از آب کشاورزی استان هنوز از چاه‌ها تأمین می‌شود که نشان‌دهنده وابستگی خطرناک به منابع زیرزمینی است.