چرا امروز در تهیه نان از آسیاب های سنگی و دستی استفاده نمی شود

استفاده از آسیاب‌های سنگی و دستی در تهیه نان امروزه به دلایل متعددی کاهش یافته و جای خود را به روش‌های صنعتی داده است. در ادامه به مهم‌ترین این دلایل اشاره می‌شود:

---

۱. محدودیت‌های فنی آسیاب‌های سنگی

- سرعت پایین تولید:

- آسیاب‌های سنگی آرد را به کندی و با صرف زمان زیاد تولید می‌کنند، در حالی که آسیاب‌های صنعتی قادرند در ساعت چندین تن آرد تولید کنند.

- عدم یکنواختی آرد:

- اندازه ذرات آرد در آسیاب سنگی نامنظم است و این موضوع بر کیفیت نان تأثیر منفی می‌گذارد.

---

۲. مسائل بهداشتی

- آلودگی احتمالی:

- در آسیاب‌های سنگی، احتمال آلودگی آرد به سنگ‌ریزه‌ها، گردوغبار یا ذرات فلز ناشی از ساییدگی سنگ وجود دارد.

- عدم کنترل میکروبی:

- در روش‌های صنعتی، آرد در محیطی بسته و تحت نظارت بهداشتی تولید می‌شود.

---

۳. مقرون به صرفه نبودن اقتصادی

- هزینه نیروی انسانی:

- آسیاب‌های دستی به نیروی کار زیاد و زمان طولانی نیاز دارند که در مقیاس بزرگ به صرفه نیست.

- بازدهی کم:

- بازدهی آردسازی سنتی تنها حدود ۶۰-۷۰٪ است، در حالی که روش‌های مدرن تا ۹۵٪ بازدهی دارند.

---

۴. تغییر ذائقه و تقاضای بازار

- مصرف کنندگان امروزی به نان‌های سفیدتر و نرم‌تر عادت کرده‌اند که با آردهای صنعتی (الک‌شده و سبوس‌گیری شده) تهیه می‌شوند.

- آرد سنتی معمولاً تیره‌تر و دارای سبوس بیشتر است که برای برخی مصرف‌کنندگان جذابیت کمتری دارد.

---

۵. پیشرفت تکنولوژی

- آسیاب‌های غلتکی فولادی:

- این آسیاب‌ها با دقت بالا و سرعت زیاد، آرد را با کیفیت یکنواخت تولید می‌کنند.

- سیستم‌های اتوماتیک:

- کنترل کامپیوتری دما و سرعت آسیاب، کیفیت آرد را بهبود بخشیده است.

---

استثناها: جاهایی که هنوز از آسیاب سنگی استفاده می‌شود

1. نان‌های محلی و سنتی:

- مانند نان سنگک در برخی نانوایی‌های سنتی ایران.

2. صنایع دستی و توریستی:

- در برخی روستاها برای جذب گردشگر از آسیاب‌های سنگی استفاده می‌شود.

3. علاقه‌مندان به تغذیه سالم:

- برخی افراد معتقدند آرد سنتی ارزش غذایی بالاتری دارد (به دلیل حفظ سبوس و مواد معدنی).

---

جدول مقایسه آسیاب سنگی و صنعتی

| ویژگی | آسیاب سنگی | آسیاب صنعتی |

| سرعت تولید | کند (کمتر از ۱۰ کیلو در ساعت) | سریع (چند تن در ساعت) |

| کیفیت آرد | نامنظم، سبوس بیشتر | یکنواخت، سفیدتر |

| هزینه تولید | بالا (نیروی انسانی) | پایین (اتوماسیون) |

| بهداشت | ریسک آلودگی بیشتر | کنترل شده و بهداشتی |

| مصرف انرژی | کم (غیرمکانیزه) | بالا (برقی/مکانیزه) |

---

نتیجه‌گیری:

اگرچه آسیاب‌های سنگی از نظر فرهنگی و تاریخی اهمیت دارند، اما محدودیت‌های فنی، اقتصادی و بهداشتی باعث شده صنعت نان‌پزی به سمت روش‌های مدرن حرکت کند. با این حال، در برخی موارد خاص (مانند نان‌های سنتی یا تغذیه سالم) هنوز از این روش‌ها استفاده می‌شود.