مناجات نامه خواجه عبدالله انصاری
مناجات نامه خواجه عبدالله انصاری را از سایت سوگو دریافت کنید.
مناجات‌نامه خواجه عبدالله انصاری
خواجه عبدالله انصاری (۳۹۶-۴۸۱ ه.ق)، عارف بزرگ ایرانی، ادیب و شیخ الاسلام هرات، از چهره‌های درخشان عرفان اسلامی است. مناجات‌نامه او یکی از شاهکارهای ادبیات عرفانی فارسی است که در قالب نثر مسجع و آهنگین، سرشار از اشتیاق معنوی و راز و نیاز با خداوند نوشته شده است.
---
ویژگی‌های مناجات‌نامه
۱. قالب ادبی:
- نثر شاعرانه و آمیخته به سجع‌های موزون که خواننده را به وجد می‌آورد.
- استفاده از تمثیل‌های زیبا و استعاره‌های عمیق عرفانی.
۲. محتوا:
- مناجات‌های عاشقانه با خداوند در قالب نیایش، توبه، استغاثه و سپاس.
- مفاهیمی مانند فقر معنوی، عشق الهی، ترس از دوری خدا و امید به رحمت او.
۳. زبان:
- ترکیبی از فارسی فصیح و واژگان عربی با سبکی روان و تاثیرگذار.
---
گزیده‌ای از مناجات‌نامه
> *«الهی! چه گویم که ترا خوانده‌ام و نیامده‌ای؟
> چه جویم که ترا جسته‌ام و نیافته‌ام؟
> به درگاهت آمده‌ام، در را بسته‌ای؛
> به کنار آب آمده‌ام، آب را بسته‌ای...»*
> *«الهی! دل ما گرفته‌ای، چه کنیم؟
> پای ما در گل مانده‌ای، چه کنیم؟
> توبه شکسته‌ایم، سر بازگشت نداریم؛
> راه بریده‌ایم، پای رفتن نداریم...»*
---
درون‌مایه‌های اصلی
- فقر و نیاز:
انصاری خود را «پیر هرات» و «فقر پرورده» می‌نامد و بر بی‌نیازی از غیر خدا تأکید دارد.
- عشق و اشتیاق:
نیایش‌های او آکنده از شور عشق به معبود و درد فراق است.
- ترس و امید:
ترکیبی از خوف از غضب الهی و امید به رحمت بی‌پایان او.
---
اهمیت مناجات‌نامه در ادبیات و عرفان
- تأثیر بر ادبیات فارسی:
نثر مسجع انصاری الهام‌بخش نویسندگانی مانند سعدی در گلستان و شیخ احمد جام بود.
- منبع عرفان عملی:
مناجات‌نامه نه تنها یک اثر ادبی، بلکه راهنمای سلوک برای سالکان طریقت است.
- ترجمه و شهرت جهانی:
بخش‌هایی از این اثر به زبان‌های مختلف ترجمه شده و در غرب نیز مورد توجه محققان عرفان قرار گرفته است.
---
چاپ‌های معتبر مناجات‌نامه
- تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه با عنوان «مناجات‌نامه و الهی‌نامه» (انتشارات توس).
- نسخه همراه با شرح و تفسیر از عبدالحسین زرین‌کوب.
---
نکته پایانی
مناجات‌نامه انصاری، آیینه‌ای از دل سوخته عارفی است که در هر کلمه‌اش، ناله‌های عشق و سوز اشتیاق به گوش می‌رسد. خواندن آن نه تنها برای اهل عرفان، بلکه برای هر دوستدار ادبیات فارسی، تجربه‌ای روح‌نواز است.
«الهی! تو را به خودت می‌خوانم، مرا به خودت بازرسان...» 🌿