چرا ابعاد پنجره هواپیما کوچکتر از پنجره اتوبوس است

ابعاد کوچک‌تر پنجره‌های هواپیما در مقایسه با اتوبوس، ناشی از ملاحظات ایمنی و مهندسی مرتبط با فشار هوای داخل کابین در ارتفاعات بالا است. دلیل اصلی این طراحی به شرح زیر است:

---

۱. مقابله با فشار هوای کابین (Pressurization)

- در ارتفاع پرواز (معمولاً ۱۰,۰۰۰ متری)، فشار هوای بیرون بسیار کم است (حدود ۰.۲ اتمسفر).

- برای تنفس راحت مسافران، فشار داخل کابین باید بالاتر (معادل ۰.۸ اتمسفر) حفظ شود.

- این اختلاف فشار، تنش مکانیکی شدیدی به بدنه هواپیما وارد می‌کند.

- پنجره‌ها نقاط ضعف بدنه هستند و اگر بزرگ باشند، تمرکز تنش در گوشه‌های آن‌ها باعث ترک‌خوردگی یا شکست بدنه می‌شود.

---

۲. پدیده‌ی تاریخی: حادثه هواپیماهای «کومِت» (de Havilland Comet)

- در دهه ۱۹۵۰، هواپیماهای کومت (اولین جت مسافربری جهان) با پنجره‌های مربعی بزرگ طراحی شدند.

- پس از چند پرواز، دو هواپیما در آسمان منفجر شدند!

- علت: تمرکز تنش در گوشه‌های تیزِ پنجره‌های مربعی → ترک خوردن بدنه → شکست ناگهانی.

- نتیجه: تغییر طراحی جهانی به پنجره‌های گرد یا بیضی با ابعاد کوچک‌تر برای توزیع یکنواخت فشار.

---

۳. چرا در اتوبوس پنجره‌ها بزرگ‌ترند؟

- اتوبوس در سطح زمین حرکت می‌کند و فشار هوای داخل و بیرون تقریباً برابر است.

- هیچ اختلاف فشاری وجود ندارد → نیازی به مقاومت در برابر تنش‌های هوایی نیست.

- پنجره‌های بزرگ‌تر دید بهتر و راحتی مسافران را فراهم می‌کنند.

---

۴. نکات طراحی کلیدی در پنجره‌های هواپیما:

- شکل بیضی یا گرد: کاهش تمرکز تنش در گوشه‌ها.

- ۳ لایه شیشه:

- لایه بیرونی (اصلی): تحمل فشار.

- لایه میانی: سوراخ کوچک برای تعادل رطوبت.

- لایه داخلی: محافظت.

- قاب‌های پلی‌کربنات: جذب تنش.

---

نتیجه‌گیری:

کوچک بودن پنجره‌های هواپیما پاسخی حیاتی به چالش‌های فیزیکی پرواز است، نه یک انتخاب طراحی دلخواه! این استاندارد امروز، حاصل درس‌های خونین از سوانح گذشته است. 🛫