مصدق در دوره اول نخست وزیری خود چه اقداماتی انجام داد

محمد مصدق در دوره اول نخست‌وزیری خود (اردیبهشت 1330 تا تیر 1331)، اقدامات برجسته‌ای را انجام داد که بیشتر حول محور مبارزه با استعمار اقتصادی و ملی‌گرایی متمرکز بود. مهم‌ترین این اقدامات به حوزه سیاست، اقتصاد، و مدیریت منابع طبیعی مربوط می‌شود.

اقدامات مهم مصدق در دوره اول نخست‌وزیری

1. ملی شدن صنعت نفت ایران

مهم‌ترین و برجسته‌ترین اقدام مصدق، اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت بود. این طرح که توسط مجلس تصویب شده بود، در دوران نخست‌وزیری او به اجرا درآمد.

شرکت نفت انگلیس و ایران خلع ید شد و کنترل منابع نفتی به دست دولت ایران سپرده شد.

این اقدام باعث شد ایران در برابر استعمار اقتصادی انگلیس مقاومت کند، اما موجب تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی نیز شد.

2. اصلاحات اقتصادی

مصدق تلاش کرد اقتصاد ایران را مستقل و پایدار کند:

کاهش وابستگی بودجه کشور به درآمدهای نفتی.

تلاش برای افزایش درآمدهای داخلی و کاهش هزینه‌های غیرضروری.

جلوگیری از نفوذ شرکت‌های خارجی در اقتصاد کشور.

3. کاهش نفوذ خارجی در ایران

او به شدت با دخالت‌های خارجی در امور داخلی ایران مخالف بود و سیاست خارجی مستقلی را دنبال کرد.

مقابله با نفوذ بریتانیا و تلاش برای محدود کردن قدرت‌های استعماری در ایران.

مذاکره با دیگر کشورها برای شکستن انحصار انگلیس در بازار نفت ایران.

4. اصلاحات در نظام اداری و مالی

کاهش حقوق درباریان و کارمندان عالی‌رتبه.

تلاش برای جلوگیری از فساد در سیستم اداری و توزیع عادلانه‌تر درآمدها.

5. مبارزه با مخالفان داخلی

مصدق در برابر مخالفانی که از دربار و برخی جناح‌های سیاسی حمایت می‌شدند، مقاومت کرد. این مخالفان شامل جناح‌های محافظه‌کار، فئودال‌ها، و برخی روحانیون بودند که با برنامه‌های اصلاحی او مخالفت می‌کردند.

چالش‌ها و دستاوردها

اگرچه اقدامات مصدق در دوره اول نخست‌وزیری تأثیر عمیقی بر تاریخ ایران داشت، اما با چالش‌های بزرگی از جمله تحریم‌های نفتی، فشارهای اقتصادی و توطئه‌های داخلی و خارجی روبه‌رو شد. این چالش‌ها در نهایت به استعفای او در تیرماه 1331 انجامید. اما پس از قیام 30 تیر، دوباره به قدرت بازگشت و دوران دوم نخست‌وزیری او آغاز شد.