در چه صورتی نماز مسافر شکسته نیست و کامل خواهد بود

برای اینکه بدانیم نماز مسافر در کدام مکان ها کامل اقامه خواهد شد، به نظر فقها و علما مراجعه خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

تعریف مسافر در اصطلاح فقهی

در اصطلاح فقهی، مسافر به کسی گفته می‌شود که به علت ترک وطن شرعی(محل تولد یا محل سکونت و زندگی) اعمال عبادی او، شامل احکام خاص و ویژه‌ ای می‌شود. مسافت مورد توافق علما، برای اینکه فردی مسافر تلقی شود حداقل هشت فرسخ است که شامل مجموع رفت و برگشت نیز می‌شود. یعنی مثلاً چهار فرسخ رفت و چهار فرسخ برگشت باشد البته بدون اینکه در آن بین، ده روز در مکانی اقامت کند. در اصطلاح فقهی، برای اینکه لفظ مسافر به کسی اطلاق شود هفت شرط لازم است؛

حداقل به اندازه هشت فرسخ (بین ۴۰ تا ۴۸ کیلومتر) از موطن خود دور شده باشد؛ این مقدار شامل رفت و برگشت نیز می‌شود. یعنی اگر چهار فرسخ در هنگام رفت و چهار فرسخ در هنگام برگشت در راه باشد مسافر نامیده می‌شود. البته به شرطی که بین رفت و برگشت، در جایی اقامت ده روزه نداشته باشد.

از آغاز سفر، قصد هشت فرسخ یا بیشتر را داشته باشد؛ یعنی اگر از همان آغاز که می‌خواهد به سفر برود، قصد پیمودن هشت فرسخ متوالی یا رفت و برگشت را نداشته باشد و به قصد پیمودن مسافت کمتری خارج شود ولی پس از رسیدن به مقصد خود، تصمیمش را عوض کند و به جای دیگری برود که فاصله آن تا مکان اول کمتر از مسافت شرعی باشد ولی از نقطه آغاز سفر (درب خانه) تا آنجا به اندازه مسافت شرعی باشد، نمازش شکسته نمی‌شود و باید کامل بخواند.

شغل او مسافرت نباشد؛ یعنی محل کسب درآمد او از طریق سفر کردن نباشد. مشاغلی مثل راننده، خلبان، ملوان کشتی، مهماندار قطار و هواپیما و … و باربر، استاد پروازی و .. که دائماً در سفر هستند و از این راه کسب درآمد می‌نمایند، باید نمازشان را کامل بخوانند.

در بین راه، از قصد خود منصرف نگردد؛ یعنی اگر به قصد پیمودن مسافتی معادل هشت فرسخ از خانه خارج شده است ولو اینکه رفت و برگشت باشد، اما در بین راه، پیش از رسیدن به مقصود خود مثلاً پیش از رسیدن به چهار فرسخ تصمیمش عوض شود و یا در ادامه مسیر تردید داشته باشد، دیگر بعد از آن در حکم مسافر نخواهد بود و باید نمازش را کامل به جای بیاورد. البته اگر تا قبل از این مرحله، نمازش را شکسته خوانده باشد، نماز وی صحیح است.

نخواهد در بین مسیر، در جایی ده روز اقامت کند و اینکه در بین سفر، از وطن خود نگذرد؛ زیرا با اقامت ده روزه در جایی، نماز در آنجا باید کامل خوانده شود بنابراین مسافت مورد نظر، دوباره از محل اقامت ده روزه حساب می شود و باید معادل هشت فرسخ باشد. عبور از وطن نیز همینطور است یعنی اگر شخص در بین سفر، از وطن خود اعم از وطن اصلی و عرفی عبور کند، شرط مسافت شکسته می‌شود و باید هشت فرسخ، را از وطن خود حساب کند تا مسافر شناخته شود و چنانچه ادامه مسیر از این میزان کمتر باشد، باید نمازش را کامل بخواند.

خانه به دوش و صحرا نشین و عشایر نباشد؛ برخی از روستاییان مانند عشایر زندگی ثابتی ندارند بلکه برای تغذیه راحت‌تر دام‌های خود، دائماً در حال کوچ هستند. برخی از بادیه‌نشین‌ها نیز همینطورند. یعنی در بیابان‌ها و صحراها می‌گردند و هرجا که منبع آب و علوفه و چراگاه پیدا کنند، اتراق می‌کنند. به این افراد، عنوان مسافر اطلاق نمی‌شود و باید نمازشان را کامل بخوانند.

سفر معصیت نباشد؛ یعنی این سفر او، از لحاظ شرعی جایز باشد و به قصد حرام انجام نگیرد. حال می‌خواهد خود سفر از بُن، حرام باشد مثل فرار از جهاد و جنگ و یا اینکه مقصود از سفر انجام فعل حرام باشد، مثلاً سفر برای معامله ی(قاچاق) مواد مخدر و یا به قصد دزدی و راهزنی و قتل و … در این گونه موارد، شخص حکم مسافر را ندارد و باید نمازش را کامل بخواند.