سلسله های ایران به ترتیب از قدیم

سلسله‌های حاکم بر ایران به ترتیب تاریخی از قدیم تا معاصر به شرح زیر هستند:

---

۱. پیش از اسلام (حکومت‌های باستانی)

# الف) دوره پیش از مادها``

- عیلامیان (۳۲۰۰–۵۳۹ ق.م)

- پایتخت: شوش (خوزستان امروزی)

- نکته: اولین تمدن شهری در فلات ایران.

# ب) دوره مادها و هخامنشیان``

- مادها (۷۲۸–۵۵۰ ق.م)

- پایتخت: هگمتانه (همدان امروزی)

- هخامنشیان (۵۵۰–۳۳۰ ق.م)

- پایتخت: پاسارگاد، شوش، تخت جمشید

- شاهان مشهور: کوروش کبیر، داریوش بزرگ

# ج) دوره سلوکیان و اشکانیان``

- سلوکیان (۳۱۲–۶۴ ق.م)

- جانشینان اسکندر مقدونی در ایران.

- اشکانیان (۲۴۷ ق.م–۲۲۴ م)

- پایتخت: تیسفون (عراق امروزی)

- شاهان مشهور: مهرداد دوم

# د) دوره ساسانیان (۲۲۴–۶۵۱ م)

- پایتخت: تیسفون

- آخرین امپراتوری ایران قبل از اسلام.

- شاهان مشهور: شاپور اول، انوشیروان عادل

---

۲. پس از اسلام (حکومت‌های اسلامی)

# الف) خلافت اموی و عباسی (۶۵۱–۸۲۱ م)

- ایران تحت حکومت خلفای عرب بود.

# ب) حکومت‌های نیمه‌مستقل ایرانی``

- طاهریان (۸۲۱–۸۷۳ م)

- اولین حکومت نیمه‌مستقل ایرانی پس از اسلام.

- صفاریان (۸۶۱–۱۰۰۳ م)

- یعقوب لیث مؤسس آن بود.

- علویان طبرستان (۸۶۴–۹۲۸ م)

- شیعه‌زیدی در شمال ایران.

- سامانیان (۸۱۹–۹۹۹ م)

- احیای فرهنگ ایرانی در خراسان.

# ج) دوره ترک‌تباران``

- غزنویان (۹۷۷–۱۱۸۶ م)

- سلطان محمود غزنوی مشهورترین شاه.

- سلجوقیان (۱۰۳۷–۱۱۹۴ م)

- پایتخت: اصفهان

- خوارزمشاهیان (۱۰۷۷–۱۲۳۱ م)

- آخرین حکومت قبل از حمله مغول.

# د) دوره مغول و تیموری``

- ایلخانان (۱۲۵۶–۱۳۳۵ م)

- حکومت مغول‌ها در ایران.

- تیموریان (۱۳۷۰–۱۵۰۷ م)

- پایتخت: سمرقند و هرات

---

۳. دوره صفویه تا معاصر

- صفویان (۱۵۰۱–۱۷۳۶ م)

- رسمی‌کردن تشیع در ایران.

- افشاریان (۱۷۳۶–۱۷۹۶ م)

- نادرشاه افشار مؤسس آن.

- زندیان (۱۷۵۱–۱۷۹۴ م)

- کریمخان زند در شیراز.

- قاجاریه (۱۷۸۹–۱۹۲۵ م)

- پایتخت: تهران

- پهلوی (۱۹۲۵–۱۹۷۹ م)

- رضاشاه و محمدرضاشاه.

- جمهوری اسلامی (از ۱۹۷۹ تاکنون)

---

نقشه کلی سلسله‌ها:

| دوره | سلسله‌های مهم | سال‌های حکومت |

| باستان | مادها، هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان | ۷۲۸ ق.م–۶۵۱ م |

| اسلامی | طاهریان، صفاریان، سامانیان، سلجوقیان | ۸۲۱–۱۲۳۱ م |

| مغول‌ها | ایلخانان، تیموریان | ۱۲۵۶–۱۵۰۷ م |

| دوره جدید | صفویه، افشاریه، زندیه، قاجار، پهلوی | ۱۵۰۱–۱۹۷۹ م |