امام خمینی نخستین بیانیه سیاسی خود و طرح قیام عمومی علیه حکومت پهلوی را در اردیبهشت چه سالی صادرنمود؟

امام خمینی (ره) نخستین بیانیه سیاسی صریح و دعوت به قیام عمومی علیه حکومت پهلوی را در اردیبهشت سال ۱۳۴۲ و در پی حادثه خونین مدرسه فیضیه قم (۲ فروردین ۱۳۴۲) صادر کردند.

جزئیات تاریخی:

- مناسبت: این بیانیه در اعتراض به حمله نیروهای رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه و کشتار طلاب، همچنین تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی (که از سوی دولت اسدالله علم به عنوان گامی برای کاهش نفوذ روحانیت طراحی شده بود) منتشر شد.

- محتوای بیانیه: امام خمینی در این بیانیه، حکومت پهلوی را به همکاری با اسرائیل و آمریکا متهم کردند و بر لزوم مقاومت روحانیت و مردم تأکید نمودند.

- پیامدها: این موضعگیری سرآغاز قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ بود که به دستگیری و تبعید امام انجامید.

نکته مهم:

اگرچه امام پیش از این نیز انتقادهایی به حکومت داشتند، اما بیانیه اردیبهشت ۱۳۴۲ را می‌توان اولین فراخوان آشکار برای مقابله جدی با رژیم پهلوی دانست که به شکل‌گیری نهضت اسلامی منجر شد.

منابع:

- کتاب «صحیفه امام» (جلد ۱، اسناد و بیانیه‌های پیش از انقلاب)

- کتاب «نهضت امام خمینی» (سید حمید روحانی)

- اسناد تاریخی مرکز اسناد انقلاب اسلامی